Zmiana, która zostaje

Zmiana, która zostaje #

To ten moment, gdy szef znów daje niemożliwy termin, a Ty... spokojnie odmawiasz.

Czasem zauważasz to po fakcie. "Zaraz... co się stało z panicznym strachem, że jak odmówię, to na pewno mnie zwolnią?".

Stary schemat po prostu znika, a strategie jak unikanie czy zamartwianie stają się zbędne. Ale dlaczego tak często tkwimy w starych wzorcach, mimo że nam nie służą?

Dlaczego schematy tak trudno zmienić? #

Intensywne lub powtarzające się doświadczenia zostawiają w naszym mózgu emocjonalne ślady pamięciowe. Są bardzo głębokie i często nieświadome.

Nawet jak wiemy, że są nielogiczne, odczuwamy je jako absolutnie prawdziwe. To nasza prawda emocjonalna – o nas samych i otaczającym nas świecie.

• "Jeśli pokażę złość, zostanę odrzucona."
• "Muszę być idealny, żeby zasłużyć na miłość."

Te nieświadome prawdy wpływają na nasze życie każdego dnia. Uruchamiają się automatycznie w odpowiedzi na różne sytuacje, a my często nie zdajemy sobie sprawy ani z samego schematu, ani z tego, że właśnie zaczął działać.

Gdy nie mamy dostępu do źródła tych reakcji (bo jest nieświadome lub zbyt bolesne, by się z nim konfrontować), tworzymy strategie kompensacyjne. Perfekcjonizm może maskować głęboki wstyd, a unikanie bliskości – lęk przed odrzuceniem. Z zewnątrz może to wyglądać jak rozwój, ale w środku wciąż pracuje ten sam stary, ograniczający program. Czy jesteśmy na niego skazani?

Mechanizm trwałej zmiany #

Rekonsolidacja pamięci #

Jak to działa w praktyce? W trzech krokach^[2]:

1. Reaktywacja schematu poczucie go jako żywe doświadczenie "tu i teraz".
2. Doświadczenie przeczące jednocześnie pojawia się nowe, sprzeczne ze starym.
3. Kilka powtórzeń równoczesne doświadczanie starego schematu i nowej rzeczywistości, kilkakrotnie.

Jak przepisać swoje schematy? #

Pomyśl o schematach emocjonalnych zapisanych w mózgu jak o wzorach odciśniętych w wosku. Gdy schemat się aktywuje (np. czujesz lęk przed odrzuceniem), przepływa przez niego energia, a wosk na moment staje się plastyczny.

Jeśli w tym samym czasie doświadczysz czegoś, co wyraźnie zaprzecza zapisanemu schematowi, mózg to wykrywa, i po kilku powtórzeniach uznaje nowe przeżycie za bardziej aktualną prawdę. Jest ona jak pieczęć, odciskając nowy kształt i na stałe zastępując stary wzór.

Rola terapeuty #

Choć mechanizm rekonsolidacji pamięci działa, zmiana nie zawsze jest prosta. Każdy schemat emocjonalny łączy się z innymi częściami psychiki. Nieostrożne otwarcie emocjonalnych śladów pamięciowych może je nawet wzmocnić i pogorszyć sytuację.

Dlatego nad głęboką transformacją często warto pracować z doświadczonym terapeutą.

Terapeuta nie tylko tworzy bezpieczną przestrzeń, ale pomaga:

• Uaktywnić Twoje ślady pamięciowe w sposób możliwy do udźwignięcia.

• Być źródłem nowych, korygujących doświadczeń w relacji.

• Pomaga Ci świadomie doświadczyć jednocześnie stary schemat i nową, bezpieczną rzeczywistość.

• Regulować emocje w trakcie.

Trwała zmiana jest możliwa #

Ten proces odbywa się nie tylko w terapii. Na przykład: zdrowe, karmiące relacje w dorosłości, potrafią niejednokrotnie uzdrowić relacyjne rany z dzieciństwa.

Trwała zmiana jest możliwa. Wymaga jednak dotarcia do źródła – miejsca, gdzie kiedyś wdrukowała się bolesna "emocjonalna prawda" – i odważnego zapisania tam czegoś nowego poprzez doświadczenie. Po takim procesie po dawnym ograniczeniu nie ma śladu. Otwiera się przestrzeń na autentyczne, swobodne życie i nowe doświadczenie siebie i świata.

Istnieją podejścia terapeutyczne, które efektywnie wykorzystują mechanizm rekonsolidacji pamięci. Przykładem takiej terapii jest Terapia IFS, w której się specjalizuję.

Jeśli zastanawiasz się, czy taka terapia byłaby dla Ciebie odpowiednia, zapraszam na bezpłatną konsultację.